ART: Οι χειροτέχνες στα χρόνια της κρίσης!

Όταν ακούμε την λέξη ’’χειροτεχνία’’ το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό είναι οι αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια. Τότε που με χαρτόνια, κόλλες, ψαλίδια, πηλό, πλαστελίνη, πλαστικά πιάτα και μαρκαδόρους φτιάχναμε μάσκες, σημαίες, κολλάζ, καλαθάκια και ότι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί.

Μια γρήγορη αναζήτηση στο λεξικό για την ερμηνεία της  κατέληξα στην πιο αντιπροσωπευτική. Χειροτεχνία είναι η κατεργασία οποιαδήποτε ύλης με τα χέρια και την βοήθεια εργαλείων ή απλών μηχανημάτων. Βάση λοιπόν του λεξικού , στην ως άνω κατηγορία μπορούν να καταταχθούν το πλέξιμο, το ράψιμο, η δημιουργία κοσμημάτων από το μηδέν καθώς και η κατασκευή χρηστικών και διακοσμητικών αντικειμένων από ανακυκλώσιμα υλικά και όχι μόνο. O άνθρωπος που ασχολείται με κάποιο από τα προαναφερθέντα αποκαλείτε χειροτέχνης.

Για  χρόνια αυτή η λέξη ήταν ξεχασμένη. Όμως κρίση την εφερε και πάλι στην επιφάνεια. Η συνεχώς αυξανόμενη ανεργία οδήγησε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους με κάποιο έμφυτο ταλέντο να δημιουργήσουν κάτι με τα χέρια τους, αρχικά βλέποντας το ως μια διέξοδο ή ως ένα είδους ψυχοθεραπείας απέναντι στα καθημερνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Kάποιοι από αυτούς θέλοντας να κάνουν πράξη το ρητό των αρχαίων μας προγόνων ‘’ πενία τέχνες κατεργάζετε’’ το είδαν ως μια πηγή εισοδήματος πουλώντας ότι έφτιαχναν, εν πρώτης στον οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό τους κύκλο και αργότερα σε μπαζάρ ή ακόμα και στο δρόμο. Όσο αφορά τα μπαζάρ, διοργανώνονται καθ΄ όλη την διάρκεια του χρόνου, ειδικά την περίοδο των εορτών, από άτομα κυρίως που ποντάρουν στην ανάγκη επιβίωσης των χειροτεχνών  και στο εύκολο κέρδος , βάζοντας εξωπραγματικά ποσά για συμμετοχή προσφέροντας λίγες ή μηδαμινές παροχές και ως επι των πλείστων χωρείς φορολογική κάλυψη. Έτσι αρκετοί πρωτάρηδες στον κλάδο γεύτηκαν την κοροϊδία. Με τον καιρό και όσο η οικονομική κατάσταση γίνετε πιο δύσκολη η κίνηση στα μπαζάρ άρχισε να πέφτει. Δουλεύουν όσοι ,ξεχωρίζουν με το προϊόν τους, έχουν την ικανότητα της πώλησης ή τον συνδυασμό και των 2 παραπάνω. Επίσης οι διοργανώσεις που έχουν προσέλκυση κοινού είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Γίνετε λοιπόν συνεχώς ένα ξεκαθάρισμα ανάμεσα στους χειροτέχνες και τις διοργανώσεις ώστε να παραμείνουν αυτοί που αξίζουν. Η πώληση στον δρόμο γίνεται στο θησείο, που θεωρείτε το άσυλο των χειροτεχνών και σε κεντρικά σημεία της κάθε πόλης με τον κίνδυνο της δημοτικής αστυνομία και ελέγχου της εφορίας.

Εκτός από τις δύσκολες συνθήκες εργασίας τους, οι χειροτέχνες έρχονται αντιμέτωποι με την συμπεριφορά των καταναλωτών που ποικίλοι από άτομο σε άτομο. Υπάρχουν αυτοί ,ευτυχώς είναι μειοψηφία, που κοιτούν με υποτιμητικό βλέμμα θεωρώντας τον χειροτέχνη και τα προϊόντα του κατώτερα ειδικά όταν είναι στον δρόμο. Οι περισσότεροι συμπεριφέρονται όπως σε ένα κατάστημα, θα κοιτάξουν, θα δοκιμάσουν και αν τους αρέσει κάτι θα το αγοράσουν. Βέβαια όσο οι οικονομικές συνθήκες δυσκολεύουν  ο κόσμος ζητάει μείωση τιμών ή ακόμα διστάζει να δοκιμάσει ή να περιεργαστεί κάτι έστω και αν του αρέσει πιστεύοντας λανθασμένα ότι θα πρέπει να το αγοράσει. Επίσης υπάρχουν αυτοί που μπορεί να μην αγοράσουν τίποτα αλλά θα κοντοσταθούν και θα πουν ένα καλό λόγο, θα σε επαινέσουν για το ταλέντο σου και αυτό για ένα δημιουργό είναι η καλύτερη αμοιβή. Τέλος υπάρχουν και εκείνοι που αναγνωρίζουν την δουλειά του χειροτέχνη, την εκτιμούν και αγοράζουν αυτό που τους αρέσει χωρίς να ασχολούνται με το κόστος. Αυτό το ποσοστό των ανθρώπων είναι μικρό αλλά με αυξητικές ευτυχώς τάσεις. Η μεγαλύτερη μερίδα του κόσμου δεν ξέρει ή δεν τον απασχολεί ότι ένας χειροτέχνης μπορεί να μην έχει τα πάγια έξοδα ενός μαγαζιού αλλά εκείνος βάζει την ψυχή του, ατελείωτες ώρες εργασίας, άλλες τόσες για να βρει την πρώτη ύλη και άλλες τόσες για να κάθετε σε ένα πόστο, πολλές φορές εκτεθημένος στις καιρικές συνθήκες για να βγάλει το μεροκάματο, τα έξοδα μεταφοράς και σίτισης και τα υλικά του. Γι’ αυτό το λόγο τα χειροποίητα προϊόντα μπορεί να μοιάζουν ακριβά στο κοινό μιας και αυτό ψάχνει κάτι που να του αρέσει σε χαμηλή τιμή. Ένας χειροτέχνης όμως που σέβεται τον κόπο του πρέπει να πληρώνετε για όλα τα παραπάνω έχοντας πάντα στην άκρη του μυαλού του την οικονομική κατάσταση που βρίσκετε η χώρα μας.

Στον αντίποδα βρίσκεται η πολιτεία , η οποία ζητάει από τους χειροτέχνες να πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές και εφορία και τους αντιμετωπίζει σαν παράνομους και φοροφυγάδες την στιγμή που η πλειοψηφία παλεύει για το μεροκάματο. Στο παρελθόν υπήρχε η άδεια που δινόταν από  τον ΕΟΜΕΧ που πλέον δεν υφίσταται. Αργότερα ήρθε η άδεια του χειροτέχνη που δίνονταν από την εκάστοτε νομαρχία και πιστοποιούσε ότι τα προϊόντα προς πώληση ήταν φτιαγμένα από   τον έχοντα την άδεια. Και αυτή όμως πλέον σταμάτησε να ανανεώνετε και να εκδίδεται νέα πριν λίγα χρόνια. Με αυτή την άδεια οι χειροτέχνες ήταν νομότυποι και  όχι νόμιμοι , επομένως διέτρεχαν τον κίνδυνο της επιβολής προστίμου από την εφορία. Αν και έχουν γίνει συναντήσεις ανάμεσα στους αρμόδιους υπουργούς και τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους  δεν έχε γίνει κάποια πρόοδος πάνω στο ζήτημα αυτό.  Σε μια χώρα που η επιχειρηματικότητα ποτέ δεν ήταν εύκολη, πόσο μάλλον την σημερινή εποχή, αν λάβει κανείς υπόψιν του την έλλειψη κινήτρων από φορολογικής και ασφαλιστικής πλευράς αυτό που θα περιμένει κανείς ήταν μια διαφορετική αντιμετώπιση απέναντι στον κλάδο αυτό. Όντας δημιουργός και η ίδια πιστεύω πως το κράτος σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση θα πρέπει να σκύψει πάνω στα προβλήματα αυτών των ανθρώπων και να σταθεί αρωγός δημιουργώντας ένα φιλικό προς τους χειροτέχνες φορολογικό πλαίσιο  και παρέχοντας χώρους κυρίως γύρω από το κέντρο μεγάλων πόλεων, που θα αποτελεί και πόλο έλξης για τους τουρίστες όπως το μοναστηράκι , αλλά και σε κατά τόπους δήμους στηρίζοντας τέτοιου είδους αγορές.

Μπορεί να φαίνεται περίεργο αλλά ο κόσμος στους δύσκολους καιρούς που ζούμε  στρέφετε προς την τέχνη  κάθε είδους και αυτό δίνει μια ελπίδα για το μέλλον. Οι χειροτέχνες μπορεί να μην είναι ζωγράφοι, ποιητές, συγγραφείς, διανοούμενοι αλλά και αυτοί εξασκούν μια τέχνη. Μπορούν να συνδυάζουν την τροφή του σώματος  με αυτή της ψυχής. Μια τέχνη πιο προσιτή στον μέσο άνθρωπο και αυτό είναι το σημαντικότερο απ’ όλα.  Ο χειροτέχνης είναι ένας πραγματικός καλλιτέχνης.

Βασιλική Σφυρή
Σχεδιάστρια – δημιουργός κοσμημάτων, καλλιτέχνης
www.facebook.com/BONARTcreations


Πηγή: https://artistry-society.eu/